Η Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας κάθε χρόνο στις 17 Νοεμβρίου υπάρχει για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για τον πρόωρο τοκετό και τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα πρόωρα μωρά και οι οικογένειες τους.
Ο πρόωρος τοκετός, που ορίζεται ως τοκετός πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης, αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου των νεογνών. Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα, με 15 εκατομμύρια μωρά να γεννιούνται πρόωρα κάθε χρόνο και 1 εκατομμύριο μωρά να πεθαίνουν εξαιτίας των επιπλοκών του πρόωρου τοκετού. Πρόωρα ορίζονται τα μωρά που γεννιούνται ζωντανά πριν συμπληρωθούν οι 37 εβδομάδες εγκυμοσύνης. Υπάρχουν 3 υποκατηγορίες του πρόωρου τοκετού, με βάση την ηλικία κύησης:
- Εξαιρετικά πρόωρα (λιγότερο από 28 εβδομάδες).
- Πολύ πρόωρα (28 έως 32 εβδομάδες).
- Μέτρια έως όψιμα πρόωρα (32 έως 37 εβδομάδες).
Ακόμη και όταν τα πρόωρα μωρά επιβιώνουν, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως γνωστικές δυσλειτουργίες, εγκεφαλική παράλυση, λοιμώξεις, δυσκολίες σίτισης, προβλήματα ακοής, προβλήματα όρασης και νευροαναπτυξιακά προβλήματα.
Η εγκυμοσύνη είναι μια σύνθετη φυσιολογική διαδικασία και η διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης φαίνεται πως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο όχι μόνο στην υγεία των εγκύων γυναικών αλλά και στη φυσιολογική ανάπτυξη των μωρών. Υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις ότι η ανεπαρκής διατροφή και τα χαμηλά επίπεδα θρεπτικών συστατικών όπως η βιταμίνη D, η βιταμίνη B12, η βιταμίνη Ε, το ασβέστιο και ο ψευδάργυρος σχετίζονται με τον πρόωρο τοκετό.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο πρόωρος τοκετός συμβαίνει για διάφορους λόγους. Οι περισσότεροι πρόωροι τοκετοί συμβαίνουν αυτόματα, αλλά μερικοί οφείλονται σε πρόωρη πρόκληση τοκετού ή καισαρική τομή, είτε για ιατρικούς είτε για μη ιατρικούς λόγους. Οι πιο κοινές αιτίες πρόωρου τοκετού περιλαμβάνουν τις πολύδυμες κυήσεις, λοιμώξεις και χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης και η υψηλή αρτηριακή πίεση. Ωστόσο, συχνά δεν εντοπίζεται η αιτία. Μπορεί επίσης να υπάρχει γενετική προδιάθεση. Η καλύτερη κατανόηση των αιτιών και των μηχανισμών θα προωθήσει την ανάπτυξη λύσεων για την πρόληψη του πρόωρου τοκετού.
Σύμφωνα με μελέτες, οι διατροφικές παρεμβάσεις προσφέρουν μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική λύση για την μείωση του ρίσκου για πρόωρο τοκετό. Τα θρεπτικά συστατικά συμβάλλουν σε μια ποικιλία μηχανισμών που είναι δυνητικά σημαντικοί για τον πρόωρο τοκετό, όπως μόλυνση, φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και μυϊκή συσταλτικότητα.
Σε γενικές γραμμές, η συμμόρφωση σε μια «υγιεινή» διατροφή που περιλαμβάνει υψηλή πρόσληψη λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικών χαμηλών λιπαρών και τροφών με άπαχη πρωτεΐνη φαίνεται πως σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Μια υγιεινή ισορροπημένη διατροφή παρέχει σχεδόν όλες τις βιταμίνες, τα μέταλλα και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται οι μέλλουσες μητέρες. Υπάρχουν όμως ορισμένες κρίσιμες βιταμίνες και μέταλλα που ακόμη και μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να μην παρέχει αρκετά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτά συνήθως συνιστώνται ως συμπληρώματα, π.χ. φολικό οξύ, άλλες βιταμίνες Β, βιταμίνη D, ιώδιο, σίδηρος και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα για την υποστήριξη της ανάπτυξης του εγκεφάλου του εμβρύου, των οστών και των ματιών.
Μάλιστα, τα ισχυρότερα στοιχεία μέχρι σήμερα για διατροφικές παρεμβάσεις που οδηγούν σε μείωση του κινδύνου για πρόωρο τοκετό, αφορούν τα ωμέγα-3 (μακράς αλυσίδας πολυακόρεστα) λιπαρά οξέα και υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες με χαμηλά επίπεδα ωμέγα-3 στην αρχή της εγκυμοσύνης μπορεί να ωφεληθούν από σχετικά συμπληρώματα, όπως το Fertilovit Omega-3 ή τα Fertilovit For2 plus DHA που τα περιλαμβάνει.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με προγεννητικές διατροφικές στρατηγικές και παρεμβάσεις για τη μείωση του ρίσκου του πρόωρου τοκετού μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω άρθρο:
Prenatal Nutritional Strategies to Reduce the Risk of Preterm Birth
Φαίνεται λοιπόν πως η υγιεινή διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο τόσο για την υγεία της εγκύου όσο και την υγιή έκβαση της κύησης.
Με ποιους άλλους τρόπους μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό.
Σύμφωνα με τον ΜΚΟ March of Dimes, προκειμένου να μειώσετε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού μπορείτε να κάνετε τα παρακάτω:
- Αποκτήστε ένα υγιές βάρος πριν την εγκυμοσύνη και κερδίστε το σωστό βάρος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μιλήστε με το γιατρό και τη μαία σας σχετικά.
- Μην καπνίζετε, μην πίνετε αλκοόλ, μη χρησιμοποιείτε ναρκωτικά και μην κάνετε κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
- Πηγαίνετε για τον πρώτο σας προγεννητικό έλεγχο μόλις αντιληφθείτε ότι είστε έγκυος.
- Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, πηγαίνετε σε όλους τους προγεννητικούς ελέγχους, ακόμα κι αν αισθάνεστε καλά. Η προγεννητική φροντίδα βοηθά το γιατρό και τη μαία σας να βεβαιωθούν ότι εσείς και το μωρό σας είστε υγιείς.
- Λάβετε θεραπεία για χρόνιες παθήσεις υγείας, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτης, κατάθλιψη και προβλήματα θυρεοειδούς.
- Προστατέψτε τον εαυτό σας από μολύνσεις. Μιλήστε με τη μαιευτική σας ομάδα σχετικά με τους εμβολιασμούς που μπορούν να σας βοηθήσουν να προστατευθείτε από ορισμένες λοιμώξεις. Να πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό αφού χρησιμοποιήσετε το μπάνιο ή φυσήξετε τη μύτη σας.
- Μην τρώτε ωμό κρέας, ψάρι ή αυγά.
- Κάντε ασφαλές σεξ.
- Μην αγγίζετε τις ακαθαρσίες της γάτας.
- Διαχειριστείτε /μειώστε το άγχος σας. Μιλήστε με το αφεντικό σας για το πώς να μειώσετε το άγχος σας στη δουλειά.
- Τρώτε υγιεινές τροφές και κάντε κάτι ενεργό κάθε μέρα.
- Ζητήστε βοήθεια από την οικογένεια και τους φίλους σας στο σπίτι ή στη φροντίδα άλλων παιδιών.
- Λάβετε βοήθεια εάν ο σύντροφός σας σας κακοποιεί.
- Περιμένετε τουλάχιστον 18 μήνες μεταξύ του προηγούμενου τοκετού σας και μίας επόμενης εγκυμοσύνης. Χρησιμοποιήστε κάποια ασφαλή μέθοδο αντισύλληψης μέχρι να είστε έτοιμες να μείνετε ξανά έγκυος. Εάν είστε άνω των 35 ετών ή είχατε αποβολή ή θνησιγένεια, μιλήστε με το γιατρό σας σχετικά με το πόσο πρέπει να περιμένετε μεταξύ των κυήσεων. Ως αποβολή χαρακτηρίζεται ο θάνατος ενός μωρού στη μήτρα πριν από τις 20 εβδομάδες κύησης. Η θνησιγένεια είναι ο θάνατος ενός μωρού στη μήτρα μετά από 20 εβδομάδες εγκυμοσύνης.
Σε κάθε περίπτωση, η σωστή προετοιμασία ακόμα και πριν τη σύλληψη και η καλή συνεργασία με τη μαιευτική ομάδα είναι το παν.