Ο θυρεοειδής αδένας
Ο θυρεοειδής αδένας έχει τεράστια σημασία για την εύρυθμη λειτουργία στο σώμα μας. Πρόκειται για το μικρό σε σχήμα πεταλούδας όργανο που είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση της καρδιάς, του μεταβολισμού, του βάρους, της θερμοκρασίας και πολλών άλλων απαραίτητων διαδικασιών. Όπως είναι λογικό, όταν είναι εκτός ισορροπίας και όχι ρυθμισμένος, μπορεί να είναι επιβλαβής για την υγεία και τις λειτουργίες του
οργανισμού. Η καλή λειτουργεία του θυροειδούς αδένα είναι κομβικής σημασίας τόσο και για τη γονιμότητα και την ικανότητα σύλληψης όσο και στη διατήρηση μιας υγιούς εγκυμοσύνης.
Οι παθήσεις που συνδέονται με τον θυρεοειδή αδένα επηρεάζουν περισσότερο τις γυναίκες και κατά κύριο λόγο είναι οι εξής:
- Υποθυρεοειδισμός
- Υπερθυρεοειδισμός
- Θυρεοειδίτιδα
- Βρογχοκήλη
- Όζοι του του θυροειδούς
Τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα
Τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, προκαλώντας υπερθυρεοειδισμό και υποθυρεοειδισμό.
- Στον υπερθυρεοειδισμό, ο θυρεοειδής αδένας γίνεται υπερδραστήριος και προκαλεί συμπτώματα όπως ακούσια απώλεια βάρους, ταχυκαρδία, τρόμο, άγχος, αϋπνία και κούραση.
- Ο υποθυρεοειδισμός μειώνει τη δραστηριότητα του θυρεοειδούς, προκαλώντας αύξηση του σωματικού βάρους, κόπωση, δυσανεξία στο κρύο, απώλεια μαλλιών, ξηρό δέρμα και δυσκοιλιότητα.
Τα αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδούς (νόσος Graves, θυρεοειδίτιδα Hashimoto, πρωτοπαθές μυξοίδημα και θυρεοειδίτιδα μετά από τοκετό) χαρακτηρίζονται από την παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων. Αυτά αντιδρούν με τρία αντιγόνα του αδένα, την θυρεοσφαιρίνη (thyroglobulin, TG), τη θυρεοειδική υπεροξειδάση (thyroid peroxidase, TPO) και τον υποδοχέα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (thyroid stimulating hormone receptor, TSH-R).
Τι ρόλο μπορούν να παίξουν τα αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα;
Οι αυτοάνοσες παθήσεις του θυρεοειδούς είναι ιδιαίτερα συχνές στις νέες γυναίκες. Η παρουσία αυτοαντισωμάτων σε πολύ αυξημένα επίπεδα (ακόμα και όταν ο θυρεοειδής λειτουργεί φυσιολογικά) σχετίζεται με διπλάσια πιθανότητα υπογονιμότητας, ενώ είναι πιο συχνή η παρουσία τους στις γυναίκες που έχουν και άλλες αιτίες υπογονιμότητας, όπως η ενδομητρίωση και οι πολυκυστικές ωοθήκες. Τα αυξημένα αντιθυρεοειδικά αντισώματα είναι επίσης ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για αποβολές πρώτου τριμήνου.
Πολλές έρευνες σε γυναίκες με αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς που ακολούθησαν τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης έδειξαν διπλάσια πιθανότητα αποβολής. Ωστόσο, πρέπει να αναφερθεί πως τα αίτια γι’ αυτό δεν είναι ξεκάθαρα και συνεχίζουν να είναι πεδίο έρευνας. Κάθε γυναίκα με υπογονιμότητα και αυξημένα θυρεοειδικά αντισώματα θα πρέπει να αξιολογείται από έναν εξειδικευμένο ενδοκρινολόγο για την επιλογή κατάλληλης θεραπείας.
Ο ρόλος του θυρεοειδούς αδένα στην εξωσωματική γονιμοποίηση
Η φροντίδα της θυρεοειδικής υγείας είναι βασική προϋπόθεση ώστε να βελτιστοποιηθούν οι συνθήκες της πολυπόθητης σύλληψης και εγκυμοσύνης πολλώ μάλλον δε, όταν μιλάμε για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Γυναίκες με προβλήματα στον θυρεοειδή αδένα, που προσέρχονται για υποβοήθηση της γονιμότητας είναι απαραίτητο να κάνουν όλες τις εξειδικευμένες εξετάσεις πριν μπουν στη διαδικασία και πάντα σε συνεννόηση με τον ενδοκρινολόγο τους. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιθανό να πρέπει να αρχίσουν τη θεραπεία πολύ πριν την προσπάθεια της εξωσωματικής. Σε πολλές μελέτες που έχουν διενεργηθεί σε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε εξωσωματική γονιμοποίηση/σπερματέγχυση (IVF/ICSI) χωρίς να λαμβάνουν κάποια αγωγή για θυρεοειδική δυσλειτουργία παρόλο που είχαν κάποιο ζήτημα, τα αποτελέσματα έδειξαν πως είχαν μεγαλύτερη συχνότητα αποτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης καθώς επίσης και αποβολών, εφόσον έμειναν έγκυες κατά την IVF, έναντι γυναικών που δεν είχαν θυρεοειδίτιδα ή που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή.
Είναι γνωστό ότι στην κύηση ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί κατά 30% περίπου. Ως φυσιολογικά όρια της θυρεοτρόπου ορμόνης, για τις εγκύους αλλά και για όσες γυναίκες υποβάλλονται σε IVF, ορίζονται οι τιμές 0,4 έως 2,5 mIU/L. Οι ειδικοί κρίνουν απαραίτητο να γίνεται ενδελεχής εργαστηριακός έλεγχος του θυρεοειδούς σε όλες τις γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Εφόσον η TSH είναι μεγαλύτερη των 4 mIU/L πρέπει να χορηγείται φαρμακευτική αγωγή, ενώ όταν η τιμή είναι μεταξύ 2,5 και 4 mIU/L συνιστάται η λήψη αγωγής εφόσον συνυπάρχουν θετικά αντισώματα έναντι του θυρεοειδούς.
Οι κίνδυνοι που κρύβουν οι παθήσεις του θυρεοειδούς στην περίπτωση που υπάρξει επίτευξη κύησης με IVF και όχι σωστή αντιμετώπιση
- Αποβολή
- Αυξημένος κίνδυνος αποβολών
- Προεκλαμψία
- Προβλήματα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού
- Πρόωρος τοκετός και χαμηλό βάρος μωρού
- Ταχυκαρδία στο έμβρυο και το νεογέννητο
Οι απαραίτητες εξετάσεις
Για να διαγνωστεί μια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, πρέπει ο γιατρός να πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό και στη συνέχεια να γίνουν ενδελεχώς όλες οι απαραίτητες εξετάσεις. Αυτές οι εξετάσεις είναι αναλύσεις αίματος (μετρήσεις των ορμονών Τ3,Τ4, TSH και ΑΘΑ) και οι απεικονιστικές, όπως το υπερηχογράφημα, το σπινθηρογράφημα κ.λπ. Επιπλέον, μπορεί να είναι απαραίτητη η παρακέντηση με λεπτή βελόνα ενός όζου του θυρεοειδούς (FNA) για βιοψία.
Η πρόληψη (και) στη διατροφή είναι ισχυρός σύμμαχος
Αφού γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και μια γυναίκα ακολουθήσει τα βήματα που θα συστήσει ο γιατρός της, να μείνει πιστή σε αυτά, να ακολουθεί τη φαρμακευτική της αγωγή αλλά και να μην αμελεί τα ραντεβού της, θα πρέπει και η ίδια να προσέξει πάρα πολύ, τόσο σε παράγοντες όπως στρες και διακοπή κακών συνηθειών όσο και στο διατροφικό κομμάτι το οποίο αποτελεί και ένα τεράστιο σύμμαχο στη μάχη με τον θυρεοειδή. Η συνέπεια σε μια ισορροπημένη διατροφή πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από δεδομένη, ειδικά όταν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή πρέπει να στραφούν όλες οι πιθανότητες με το μέρος της κάθε γυναίκας.
Για παράδειγμα, το σελήνιο είναι απαραίτητο καθώς εμπλέκεται σε αντιοξειδωτικές και αντι-φλεγμονώδεις διεργασίες, έτσι εμμέσως παρέχει προστασία στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα. Καλές πηγές σεληνίου περιλαμβάνουν τα ψάρια, το κρέας, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, το σουσάμι, το γάλα, τα λαχανικά κ.α.
Καταλήγοντας:
Οι παθήσεις που συνδέονται με τον θυρεοειδή αδένα πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν πριν τη διαδικασία της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής τόσο να να επιτευχθεί η εμφύτευση όσο και για να εξελιχθεί ομαλά η κύηση. Η μη αντιμετώπιση, μπορεί να προκαλέσει αποτυχία στην εξωσωματική, ενώ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκληθούν διάφορα προβλήματα τόσο στη μητέρα όσο και στο έμβρυο. Αποβολές, υπέρμετρη αύξηση της πίεσης, πρόωρος τοκετός, καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εμβρύου, εμβρυική ταχυκαρδία και χαμηλό βάρος γέννησης του μωρού είναι μόνο κάποια από αυτά τα προβλήματα.
Η πρόληψη, η διάγνωση και η σωστή αντιμετώπιση των νοσημάτων του θυρεοειδούς για την επίτευξη μιας υγιούς κύησης απαιτεί ειδική αντιμετώπιση. Τα καλά νέα είναι με τη βοήθεια των ειδικών, τη στενή παρακολούθηση και ειδικά συμπληρώματα όπως το Fertilovit F THY με την κλινική μελέτη αποτελεσματικότητας, το πιθανότερο είναι οι γυναίκες να έχουν επιτυχημένα αποτελέσματα εγκυμοσύνης.