Τα προβλήματα αντρικής γονιμότητας αφορούν περίπου το ήμισυ του συνόλου των ζευγαριών που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί, γι ‘αυτό και είναι μια παράμετρος που θα πρέπει να εξετάζεται κατά την έναρξη των προσπαθειών σύλληψης.
Ανάλυση σπέρματος
Μια ανάλυση σπέρματος ( σπερμοδιάγραμα) μετά από τη σωστή συλλογή του εξετάζει τα μακροσκοπικά “εξωτερικά” χαρακτηριστικά του, αλλά και πόσο καλά μπορεί να λειτουργήσει. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει ως βέλτιστα επίπεδα που υποδεικνύουν καλό δυναμικό γονιμότητας τα ακόλουθα:
Όγκος: Η εκσπερμάτωση πρέπει να από 1,5 ml και πάνω σε όγκο
Αριθμός σπερματοζωαρίων (συγκέντρωση): Θα πρέπει να είναι υψηλότερος από 39 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά εκσπερμάτιση ή 15 εκατομμύρια σπερματοζωάρια ανά ml
Κινητικότητα: Πάνω από το 40% των σπερματοζωαρίων θα πρέπει να έχουν καλή κινητικότητα
Μορφολογία: Περισσότερο από το 4% των σπερματοζωαρίων πρέπει να έχει καλά διαμορφωμένο σχήμα, που δεν θα μπορούσε δηλαδή να εμποδίσει την ικανότητά τους να φτάσουν ή να διεισδύσουν και να γονιμοποιήσουν το ωάριο.
Αντισώματα κατά του σπέρματος: Πρόκειται για όσα συνδέονται με τα σπερματοζωάρια και παρεμβαίνουν στη λειτουργία τους και είναι σημαντικό να είναι κάτω από το 50%.
Κατακερματισμός DNA σπέρματος
Αυτή αποτελεί μία πιο ειδική εξέταση που ελέγχει τη ζημιά στο DNA (δηλαδή το γενετικό υλικό) μέσα στα σπερματοζωάρια. Οι άνδρες με μια μη φυσιολογική ανάλυση σπέρματος μπορεί να έχουν και αυξημένο κατακερματισμό του DNA σπέρματος. Ωστόσο, υπολογίζεται πως ένας στους τέσσερις άνδρες με απολύτως φυσιολογική ανάλυση σπέρματος, θα έχει αυξημένο κατακερματισμό του DNA σπέρματος.
Αυτό σημαίνει ότι μπορεί το ζευγάρι να προχωρήσει στις προσπάθειες σύλληψης νομίζοντας πως όλα είναι φυσιολογικά και αργότερα στην πορεία των προσπαθειών αυτών να εντοπίσει πιθανά προβλήματα.
Είναι φυσιολογικό να υπάρχει ένα ορισμένο επίπεδο κατακερματισμού του DNA. Ανάλογα με την εξέταση που χρησιμοποιείται, συνήθως αυτό μπορεί να είναι μέχρι 14-15%. Σε μεγαλύτερο ποσοστό μπορεί να υπάρξει δυσκολία σύλληψης, ενώ αν είναι πάνω από 30%, οι πιθανότητες μειώνονται σημαντικά και ο κίνδυνος αποβολής αυξάνεται.
Το DNA στο σπέρμα είναι ευάλωτο σε καταστάσεις «οξειδωτικού στρες». Υπό αυτές τις συνθήκες, το DNA μπορεί να υποστεί βλάβες, οδηγώντας στον κατακερματισμό του.
Όταν υπάρχει υψηλός βαθμός κατακερματισμού του DNA, ενδέχεται να επέλθει αυξημένος κίνδυνος υπογονιμότητας, αποτυχημένης θεραπείας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Το οξειδωτικό στρες μπορεί να προκληθεί από μια σειρά από συνθήκες όπως:
- Λοίμωξη – φλεγμονή
- Κιρσοκήλη
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Αυξημένη θερμοκρασία των όρχεων
- Έκθεση σε χημικές ουσίες
- Γενετικά προβλήματα – προβλήματα με τον κύκλο φυλλικού οξέος
- Ορισμένες ασθένειες, όπως ο μη διαγνωσμένος ή ο κακοδιαχειριζόμενος διαβήτης τύπου ΙΙ
- Μερικά φάρμακα
- Κακή διατροφή
Ο ρόλος της διατροφής στην ανδρική γονιμότητα
Λίγα λόγια για τον ρόλο των αντιοξειδωτικών
Οι επιζήμιες ελεύθερες ρίζες που παράγονται φυσικά στο σώμα μας συμβάλλουν στην κυτταρική βλάβη, τη γήρανση, και τη γενικότερη δυσλειτουργία του οργανισμού. Είναι σημαντικό να ειπωθεί πως τα αντιοξειδωτικά καταπολεμούν τις επιπτώσεις των ελεύθερων ριζών. Όπως είναι λογικό, μια καλή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση των προβλημάτων αντρικής γονιμότητας.
Καλό λοιπόν θα ήταν η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά όπως:
- Βιταμίνη C: μούρα, μπρόκολο, γκρέιπφρουτ, ακτινίδιο, πορτοκάλια, πιπεριές, πατάτες, φράουλες, ντομάτα
- Βιταμίνη Ε: μαργαρίνη, ξηροί καρποί και σπόροι, φυτικά έλαια, φύτρα σιταριού
Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά τα παραπάνω καθώς και άλλα σημαντικά μικροθρεπτικά συστατικά.
Βιταμίνη C, βιταμίνη Ε και ανδρική γονιμότητα
Πρόκειται για δύο σημαντικά αντιοξειδωτικά για την υγεία του σπέρματος και δρουν από κοινού, καθώς η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή. Μάλιστα, η πρώτη μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους καπνιστές που αντιμετωπίζουν διαταραχές στο σπέρμα τους.
Κλινικές δοκιμές έχουν δείξει μείωση του κατακερματισμού του DNA τόσο με τη λήψη της βιταμίνης C όσο και με της Ε. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και υγιεινά λίπη όπως το αβοκάντο, ο σολομός και οι ελιές, παρέχει επαρκείς ποσότητες των δύο βιταμινών για τη συνολική υγεία.
Ψευδάργυρος και ανδρική γονιμότητα
Ο ψευδάργυρος είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέταλλα για την υγεία του σπέρματος. Παίζει ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη, τον σχηματισμό, την ωρίμανση και την κινητικότητα του σπέρματος. Ακόμη, βοηθά στην προστασία του, μειώνοντας και τον κατακερματισμό του DNA.
Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου είναι πολύ συνηθισμένη. Αυτός βρίσκεται σε τρόφιμα όπως το κρέας, τα ρεβίθια και οι ξηροί καρποί, αλλά η απορρόφησή του μπορεί να είναι δύσκολη ειδικά για τα άτομα με κακή πέψη που διατρέχουν κίνδυνο δυσαπορρόφησης. Ακόμη, χρήσιμα έχουν αποδειχθεί σε κλινικές δοκιμές τα συμπληρώματα ψευδαργύρου για τη βελτίωση του αριθμού, της μορφολογίας και της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων, ενώ μπορεί να μειώσουν και τον κατακερματισμό του DNA.
Σελήνιο και ανδρική γονιμότητα
Το σελήνιο βρίσκεται σε υψηλές συγκεντρώσεις στους όρχεις και συμβάλλει στην προστασία των σπερματοζωαρίων καθώς αναπτύσσονται και ωριμάζουν. Βοηθά επίσης στη ρύθμιση των αντιοξειδωτικών αντιδράσεων εντός των σπερματοζωαρίων – όπου η ισορροπία είναι σημαντική.
Τα καρύδια Βραζιλίας είναι μια πολύ καλή πηγή σεληνίου, αλλά είναι εύκολο να προσλάβει κανείς μεγαλύτερη από τη συνιστώμενη δόση: Μόνο ένα καρύδι Βραζιλίας την ημέρα μπορεί να παρέχει περισσότερη από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση σεληνίου. Το σελήνιο βρίσκεται επίσης στο κρέας, το κοτόπουλο, τα ψάρια, τα οστρακοειδή και τα αυγά.
Ωμέγα-3 και υγεία σπέρματος
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι ένα σημαντικό συστατικό των μεμβρανών του σπέρματος. Τα καλά επίπεδά τους μπορούν να βελτιώσουν τον αριθμό και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Επίσης, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι αντιφλεγμονώδη και έτσι μπορούν να προστατεύσουν έμμεσα τη βλάβη του σπέρματος. Έτσι, είναι απαραίτητη η κατανάλωση λιπαρών ψαριών τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.
Το κεφάλαιο της άσκησης
Μια μέτριας έντασης άσκηση είναι εξαιρετική για τη διαχείριση του βάρους, τη μείωση του στρες και την ορμονική ισορροπία. Αντίθετα, η υπερβολική άσκηση μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο σώμα και να είναι μια έμμεση αιτία βλάβης και για το σπέρμα. Μάλιστα, το ποδήλατο είναι μια αιτία άμεσης βλάβης, λόγω της τριβής και της αυξημένης θερμότητας στην περιοχή των όρχεων, οπότε καλό θα ήταν να αποφεύγεται σε τακτική βάση όταν το ζευγάρι προσπαθεί να συλλάβει.
Διαβάστε περισσότερα: Άσκηση και ανδρική γονιμότητα.
Εξετάσεις
Αν κάποιος άντρας θέλει να μάθει περισσότερα για το ποιες ακριβώς βιταμίνες και μέταλλα χρειάζεται, μια εξέταση αίματος μπορεί να τον βοηθήσει να δει σε τι έχει έλλειψη και να προβεί σε στοχευμένες βελτιώσεις στη διατροφή του και να λάβει και τα ανάλογα συμπληρώματα εφόσον χρειαστεί. Επίσης, το εξειδικευμένο τεστ διατροφογενωμικής για τη γονιμότητα Nutrigenomix® Fertility Test στην ουσία εξατομικεύει την όποια θεραπευρική προσέγγιση και αποτελεί την πλέον σύγχρονη ανάλυση με τέτοιο σκοπό, για τη μοριακή βελτίωση της ανδρικής γονιμότητας.
Τι μου προτείνετε αν έχω υψηλό κατακερματισμό DNA σπέρματος
Το Fertilovit® ΜPLUS είναι ένα επιστημονικά διαμορφωμένο ορθομοριακό συμπλήρωμα διατροφής νέας γενιάς για τις διαταραχές του σπέρματος και την αντιμετώπιση του κατακερματισμού του DNA σπέρματος.
Η πατενταρισμένη του σύνθεση συμβάλλει στην διαχείριση των διαταραχών που σχετίζονται με την ποσότητα, την κινητικότητα, τον κατακερματισμό του σπέρματος και τη δυναμική του για γονιμοποίηση.
Πιο συγκεκριμένα*:
- Ο ψευδάργυρος συμβάλλει στη φυσιολογική γονιμότητα και αναπαραγωγή & στη διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων τεστοστερόνης στο αίμα
- Το σελήνιο συμβάλλει στη φυσιολογική σπερματογένεση
- Το φολικό οξύ παίζει ρόλο στη διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης & στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία
- Οι βιταμίνες C, E και το σελήνιο συμβάλλουν στη προστασία των κυττάρων από το οξειδωτικό στρες
- Η βιταμίνη C, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος συμβάλλουν στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
* Τα παραπάνω αποτελούν επίσημους ισχυρισμούς υγείας από την Eυρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).
Όμως τα οφέλη του Fertilovit® ΜPLUS είναι ακόμα περισσότερα: Πρόκειται για ένα συμπλήρωμα διατροφής που όχι μόνο είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο, η αποτελεσματικότητα του έχει δοκιμαστεί κλινικά με τα αποτελέσματα να έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Για αυτό και αποτελεί κορυφαία επιλογή για τη διατροφική διαχείριση της ανδρικής υπογονιμότητας ιατρών και ασθενών σε παγκόσμιο επίπεδο.