Επιτυχία στην εξωσωματική γονιμοποίηση – μέρος πρώτο.
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι μια προηγμένη μέθοδος υποβοήθησης της αναπαραγωγής που απαρτίζεται από σύνθετες ιατρικές και βιολογικές/ εργαστηριακές διαδικασίες που εφαρμόζονται είτε για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας ή να αποτρέψουν γενετικά προβλήματα και να βοηθήσουν στη σύλληψη ενός παιδιού. Κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ένα ή περισσότερα ώριμα ωάρια συλλέγονται χειρουργικά από τις ωοθήκες και γονιμοποιούνται από σπέρμα στο εμβρυολογικό εργαστήριο. Ας δούμε κάποια στοιχεία πιο αναλυτικά.
Τα στάδια της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης
Ένας κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης περιλαμβάνει πολλά στάδια. Για κάποια ζευγάρια μπορεί να χρειαστούν περισσότεροι από έναν κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης για να πραγματοποιηθεί μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη.
Στάδιο 1: Προετοιμασία για επιτυχία στην εξωσωματική γονιμοποίηση – ένα πλέον σημαντικό στάδιο.
Πρακτικά, ένας κύκλος θεραπείας φαίνεται πως ξεκινάει με την έναρξη της λήψης φαρμάκων ή/και την έναρξη της περιόδου μία γυναίκας.
Όμως, στην πραγματικότητα, η προσπάθεια ξεκινάει από το πρώτο ραντεβού με το γιατρό και όλη την απαραίτητη προετοιμασία πριν από την καθαυτή διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα, το χρονικό διάστημα πριν από τη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς μπορούν να πραγματοποιηθούν ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής που μπορεί να βελτιώσουν τις πιθανότητες εγκυμοσύνης. Σε αυτό το χρονικό διάστημα είναι ιδανικό να ενσωματωθούν και πρόσθετες υποστηρικτικές πρακτικές όπως είναι η χορήγηση κλινικά δοκιμασμένων εξειδικευμένων συμπληρωμάτων διατροφής όπως τα Fertilovit® Nutraceuticals for IVF.
Δεδομένου πως τόσο για τα ωάρια όσο και για το σπέρμα απαιτούνται περίπου 3 μήνες για πλήρη ανάπτυξη, μία σωστή προετοιμασία για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών μπορεί να έχει καλύτερη απόδοση μακροπρόθεσμα, όχι μόνο για τη συνολική επιτυχία της μεθόδου εξωσωματικής γονιμοποίησης, αλλά και για την υγεία των απογόνων. Για αυτό και εάν κάποιο ζευγάρι στα πλαίσια προετοιμασίας του για εξωσωματική γονιμοποίηση χρησιμοποιεί για την διατροφική ενίσχυση της γονιμότητας του σε μοριακό επίπεδο το IVF COMBO, η προτεινόμενη διάρκεια χορήγησης είναι τουλάχιστον 3 μήνες.
Στάδιο 2: Διέγερση Ωοθηκών για επιτυχία στην εξωσωματική γονιμοποίηση
Στη φάση αυτή συνήθως χρησιμοποιούνται φάρμακα ( ενέσιμα ή χάπια) με στόχο τη λήψη περισσότερων ωαρίων που θα αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχημένης γονιμοποίησης. Στην διάρκεια αυτής της φάσης η γυναίκα υποβάλλεται σε εξετάσεις αίματος και υπερήχους των ωοθηκών και της μήτρας. Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν χορηγείται φαρμακευτική αγωγή παρά μόνο (και αν) για την πρόκληση της ωοθυλακιορρηξίας.
Η επιλογή και σωστή εφαρμογή του κατάλληλου φαρμακευτικού πρωτοκόλλου σύμφωνα με τα προσωπικά δεδομένα και το ιατρικό ιστορικό της ασθενούς αποτελεί “κλειδί” στην επιτυχία της προσπάθειας.
Στάδιο 3: Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας
Περίπου 36 ώρες πριν την προκαθορισμένη ωοληψία για ανάκτηση των ωαρίων χορηγείται μια ένεση που περιέχει ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (hCG). Αυτή είναι μια ορμόνη που βοηθά το σώμα σας να απελευθερώσει τα ωάρια, γεγονός που διευκολύνει τον γιατρό σας να τα ανακτήσει.
Στάδιο 4: Ωοληψία & συλλογή σπέρματος
Στο στάδιο αυτό τα ωάρια συλλέγονται με τη βοήθεια διακολπικού καθετήρα και υπερήχου και τη χρήση βελόνας αναρρόφησης υπό ελαφριά νάρκωση (μέθη). Πρόκειται για μία διαδικασία που πραγματοποιείται στην κλινική υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και διαρκεί περίπου μισή ώρα. Η ασθενής προσέρχεται στην μονάδα νηστική. Την ίδια μέρα θα πρέπει να παράξει και ο άνδρας το σπέρμα, εάν δεν είναι ήδη διαθέσιμο στην κλινική είτε από προηγούμενη κατάψυξη δείγματος του ιδίου είτε εξαιτίας χρήσης δότη σπέρματος.
Στάδιο 5: Γονιμοποίηση
Τα φρέσκα ωάρια θα γονιμοποιηθούν χρησιμοποιώντας το σπέρμα στο εμβρυολογικό εργαστήριο, είτε με συμβατική γονιμοποίηση IVF είτε με τη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης ICSI. Την επόμενη ημέρα θα είναι γνωστό το αποτέλεσμα της γονιμοποίησης και τα γονιμοποιημένα ωάρια, ως έμβρυα πλέον, θα αφεθούν στα ειδικά καλλιεργητικά υλικά και το κατάλληλο περιβάλλον των επωαστικών κλιβάνων για περαιτέρω ανάπτυξη. Παράλληλα η γυναίκα θα ξεκινήσει την προετοιμασία για εμφύτευση, σύμφωνα με την φαρμακευτική αγωγή ( οιστρογόνα/ προγεστερόνη ) που της έχει προτείνει ο γιατρός της.
Στο στάδιο αυτό ο εργαστηριακός εξοπλισμός, η εφαρμογή νέων προηγμένων τεχνικών ελέγχου και αξιολόγησης των εμβρύων καθώς και η εξειδίκευση και εμπειρία των εμβρυολόγων παίζουν πολύ σπουδαίο ρόλο στην επιτυχία της εξωσωματικής.
Στάδιο 6: Εμβρυομεταφορά
Ο γυναικολόγος αναπαραγωγής θα τοποθετήσει ένα ή περισσότερα έμβρυα στη μήτρα την 3η ή 5η/6η ημέρα μετά την ωοληψία. Σε κάποιες περιπτώσεις η μεταφορά εμβρύων την 5η/6η ημέρα στο στάδιο της βλαστοκύστης υπερτερεί σε σχέση με την εμβρυομεταφορά σε προγενέστερο στάδιο ανάπτυξης. Πρόκειται για μία αναίμακτη, μη επεμβατική διαδικασία, που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και εμπειρία. Οι περισσότερες γυναίκες δεν αισθάνονται καμία ενόχληση στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Τα έμβρυα που δεν μεταφέρονται καταψύχονται για μεταγενέστερη χρήση. Σε ορισμένες περιπτώσεις όλα τα έμβρυα καταψύχονται και η εμβρυομεταφορά προγραμματίζεται σε επόμενο κύκλο.
Στάδιο 7: Τεστ εγκυμοσύνης
Περίπου 9-12 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά πραγματοποιείται μία εξέταση αίματος για β-χοριακή γοναδοτροπίνη προκειμένου να διαπιστωθεί η κύηση. Εάν το αποτέλεσμα είναι θετικό, η εξέταση συνήθως επαναλαμβάνεται άλλη μία φορά, μέσα σε 48 ώρες ή ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε περιστατικού σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Η γυναίκα συνεχίσει τη φαρμακευτική αγωγή που της έχει δοθεί και ο πρώτος υπέρηχος πραγματοποιείται περίπου στις 6 εβδομάδες κύησης.
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, είναι πολύ σημαντικό κάθε ζευγάρι που υποβάλλεται στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης να προετοιμαστεί όσο καλύτερα μπορεί, χωρίς βιασύνη, ώστε να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχίας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να εξετάσει τον τρόπο ζωής και διατροφής και να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους μπορείτε να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης, και αυτούς τους τρόπους θα μοιραστούμε μαζί σας σε αυτό και το επόμενο άρθρο μας.
Συμβουλές για να υποστηρίξετε με τον καλύτερο τρόπο έναν κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης
Η ιδανική δίαιτα εξωσωματικής γονιμοποίησης
Εάν και δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη δίαιτα για εξωσωματική γονιμοποίηση, σύμφωνα με πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, η ιδανική δίαιτα φαίνεται πως είναι η μεσογειακή. Αυτή η δίαιτα περιλαμβάνει την κατανάλωση μιας ποικιλίας από φρέσκα λαχανικά και φρούτα εποχής, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια και ψάρια, με μικρές ποσότητες κόκκινου κρέατος. Σύμφωνα με έρευνες όσοι ακολούθησαν αυτή τη δίαιτα για τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την εξωσωματική γονιμοποίηση είχαν 65-68% περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη. Επιπλέον, πολλοί ειδικοί συνιστούν να μην κάνετε δραστικές αλλαγές στη διατροφή σας καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης (πχ νηστεία), πέραν της όποιας βελτίωσης της καθημερινής σας διατροφής προς το καλύτερο.
Διαβάστε περισσότερα:
Καλύτερη ποιότητα ωαρίων: χρήσιμες συμβουλές για να τη βελτιώσετε.
Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να εισαγάγετε πτυχές της Μεσογειακής Διατροφής:
- Καθημερινά, καταναλώστε μία ποικιλία χρωμάτων από φρέσκα λαχανικά και φρούτα.
- Για πρωτεΐνη, επιλέξτε περισσότερο κοτόπουλο και ψάρι τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα (προτιμήστε μικρά ψαράκια που δεν περιέχουν υδράργυρο).
- Προτιμήστε δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως ζυμαρικά ολικής αλέσεως, κινόα, βρώμη, άγριο ακατέργαστο ρύζι.
- Συμπεριλάβετε στο εβδομαδιαίο σας μενού όσπρια όπως φασόλια, ρεβίθια και φακές.
- Καταναλώστε μέτρια ποσότητα υγιεινών λιπών, όπως ελαιόλαδο, αβοκάντο, ανάλατους ξηρούς καρπούς και σπόρους.
- Επιμείνετε στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος μόνο μία φορά την εβδομάδα ή τρεις έως τέσσερις φορές το μήνα.
- Αποφύγετε τα πολύ επεξεργασμένα και προ συσκευασμένα τρόφιμα, τα τηγανητά, καθώς και το πρόχειρο φαγητό. Αντί αυτού, επιλέξτε σπιτικά γεύματα.
Μια δίαιτα εξωσωματικής γονιμοποίησης για τη βελτίωση της ποιότητας των ωαρίων ακολουθεί ένα παρόμοιο πρωτόκολλο. Μπορεί επίσης να ωφεληθείτε από την πραγματοποίηση ειδικών εξετάσεων διατροφογενωμικής για να διασφαλίσετε ότι λαμβάνετε αρκετά θρεπτικά συστατικά στη διατροφή σας, όπως Β12, Φερριτίνη και Φολικό οξύ. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να μάθετε εάν έχετε γενετική προδιάθεση για δυσθρεψία / δυσαπορρόφηση σε κάποια πολύτιμα για τη γονιμότητα θρεπτικά συστατικά και να βρείτε τρόπους να το βελτιώσετε, κάτι που, πάλι, βελτιώνει τις πιθανότητές σας για μια επιτυχημένη και υγιή εγκυμοσύνη.
Καφές και αναψυκτικά και αλκοόλ κατά τη διάρκεια της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης για τη συσχέτιση μεταξύ της μητρικής πρόσληψης ροφημάτων πριν από τη σύλληψη και των αποτελεσμάτων της εξωσωματικής γονιμοποίησης, η υψηλότερη πρόσληψη αναψυκτικού με ζάχαρη σχετίστηκε με χαμηλότερα συνολικά, ώριμα και γονιμοποιημένα ωάρια και έμβρυα υψηλής ποιότητας μετά από διέγερση των ωοθηκών. Οι γυναίκες που κατανάλωναν αναψυκτικά με ζάχαρη είχαν λιγότερα ωάρια που ανακτήθηκαν, λιγότερα ώριμα ωάρια, λιγότερα γονιμοποιημένα ωάρια και λιγότερα έμβρυα υψηλής ποιότητας σε σύγκριση με γυναίκες που δεν κατανάλωναν αναψυκτικά με ζάχαρη. Επιπλέον, σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν έπιναν κάποιο ζαχαρούχο αναψυκτικό, μικρότερα ήταν και τα ποσοστά γεννήσεων. Στη συγκεκριμένη μελέτη δεν βρέθηκαν παρόμοιες συσχετίσεις μεταξύ της κατανάλωσης καφέ, καφεΐνης ή αναψυκτικών διαίτης και του αποτελέσματος της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σε κάθε περίπτωση οι γυναίκες που είναι έγκυες ή προσπαθούν να συλλάβουν θα πρέπει να συμβουλεύονται να αποφεύγουν την καφεΐνη, επειδή τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση καφεΐνης από τη μητέρα σχετίζεται με πιθανή αρνητική έκβαση της εγκυμοσύνης και δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης, όπως διαπιστώθηκε σε ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο BMJ Evidence Based Medicine.
Όσον αφορά την κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια της θεραπείας εξωσωματικής γονιμοποίησης, η μείωση της πρόσληψης αλκοόλ κατά τη διάρκεια της θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση ή ακόμα καλύτερα η αποχή από το αλκοόλ, μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητές σας για εμφύτευση. Ωστόσο, ένα ποτήρι κρασί ή μια μπύρα περιστασιακά συνήθως δεν αποτελούν πρόβλημα. Η τελευταία μελέτη που δείχνει την αρνητική επίδραση του αλκοόλ στην επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης αν και παλιά (2011), ισχύει ακόμα και σήμερα. Μια ομάδα από το Χάρβαρντ έδειξε σε μια μελέτη με πάνω από 4700 κύκλους ότι το ποσοστό των ζωντανών γεννήσεων μειώνεται κατά 16% εάν η γυναίκα πίνει 4 ή περισσότερα ποτά/εβδομάδα και μειώνεται ακόμα περισσότερο, κατά 21% εάν και οι δύο πίνουν 4 ποτά ή περισσότερα την εβδομάδα.
Το αλκοόλ αποτελεί ορμονκό διαταράκτη και μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσει με τα φάρμακα γονιμότητας. Επομένως, είναι πάντα καλή ιδέα να ελέγχετε τις ποσότητες που καταναλώνετε με το θεράποντα ιατρό σας.
Στο επόμενο άρθρο μας, ακολουθούν επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες και συμβουλές, όχι μόνο για μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης, αλλά και μία υγιή εγκυμοσύνη.
Μην το χάσετε, γραφτείτε τώρα στις ενημερώσεις και το newsletter μας, στη σχετική φόρμα στο πάνω δεξιά μέρος αυτής της σελίδας.
Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας τηλεφωνικά ή μέσω email ( info@fertilovit.gr) για όποια απορία πιθανώς έχετε. Θα χαρούμε να σας βοηθήσουμε.
Χαρούλα Μπιλάλη BSc MMedSc
Μοριακή Βιολόγος με εξειδίκευση στην Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
Επιστημονική διευθύντρια Fertilovit Greece & Cyprus