WHITE PAPER – Ενδομητρίωση στην εποχή της Covid-19
Για παραπάνω από έναν χρόνο η πανδημία έχει κατακλύσει την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων. Παράλληλα, πολλές είναι οι γυναίκες που έχουν ενδομητρίωση και προβλήματα υπογονιμότητας και, λόγω της εστίασης όλων στον νέο ιό, ανησυχούν για την καθυστέρηση λήψης υπηρεσιών από τα νοσοκομεία, για πιθανή ακύρωση της χειρουργικής τους επέμβασης και μείωση της διαθεσιμότητας των ιατρικών υπηρεσιών.
Οι γυναίκες με ενδομητρίωση αντιμετωπίζουν χρόνιο πόνο και άλλα προβλήματα, που μπορεί να επιδεινωθούν από τα υψηλότερα επίπεδα άγχους και ενός χειρότερου και πιο ανθυγιεινού τρόπου ζωής που οφείλονται σε οικονομικές αλλαγές, κοινωνικούς περιορισμούς και φυσικά φόβους για την Covid-19.
Δείτε επίσης: Διατροφή για ενδομητρίωση: τι πρέπει να τρώτε καθημερινά
Υπάρχουν λοιπόν και άλλα προβλήματα για τα οποία πρέπει να μεριμνήσει η υγειονομική περίθαλψη εκτός από την Covid-19 και δεν πρέπει να παραμελούνται οι ανάγκες των ασθενών με υπογονιμότητα και ενδομητρίωση, οι οποίες παραμένουν σημαντικές για την υγεία πολλών γυναικών. Και οι δύο διαγνώσεις συνδέονται με ψυχολογική δυσφορία, στίγμα, μειωμένη κοινωνική και οικονομική συμμετοχή και υψηλό κόστος για τα άτομα αλλά και το σύστημα υγείας. Αυτές οι συνθήκες συχνά συνυπάρχουν και οι γυναίκες για μεγάλες χρονικές περιόδους έχουν ανάγκη από υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης για να επιτύχουν μια καλή ποιότητα ζωής και φυσικά τους αναπαραγωγικούς τους στόχους.
Ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση επηρεάζει τις γυναίκες και είναι μια καλοήθης, χρόνια, εξαρτώμενη από τα οιστρογόνα, φλεγμονώδης κατάσταση, όπου ο βλεννογόνος εξαπλώνεται έξω από τη μήτρα, κυρίως στη λεκάνη. Η αιτιολογία είναι αβέβαιη και η οριστική διάγνωση απαιτεί λαπαροσκόπηση. Η σοβαρότητα της ενδομητρίωσης ταξινομείται σε επίπεδα, αλλά αυτά σχετίζονται ελάχιστα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων ή την αναπαραγωγική πρόγνωση.
Ακόμη και οι σημαντικές επιπτώσεις της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι ασυμπτωματικές. Ως εκ τούτου, οι εκτιμήσεις είναι ανακριβείς, αλλά σε χώρες υψηλού εισοδήματος, κυμαίνονται από 1 έως 2% σε πληθυσμούς γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Πρόκειται για μια σοβαρή γυναικολογική πάθηση, αλλά συχνά διαγιγνώσκεται μόνο κατά τη διάρκεια ερευνών για υπογονιμότητα. Λιγότερα είναι γνωστά για την ενδομητρίωση σε περιβάλλοντα χαμηλού εισοδήματος.
Δείτε επίσης: Ενδομητρίωση: Συμβουλές για τρόπο ζωής και διατροφής
Οι θεραπευτικές επιλογές στην πρωτοβάθμια φροντίδα περιορίζονται στα αναλγητικά και στην ορμονική καταστολή της λειτουργίας των ωοθηκών, η οποία μπορεί να σχετίζεται με παρενέργειες. Οι βλάβες που αφαιρούνται χειρουργικά μπορεί να επανεμφανίζονται, αν και η συνεχιζόμενη ιατρική καταστολή μπορεί να αποτρέψει ή να μειώσει την υποτροπή.
Οι γυναίκες μπορεί να χρειαστεί να επισκεφτούν πολλούς και διαφορετικούς παρόχους υγειονομικής περίθαλψης στην επιδίωξη της ανακούφισης των συμπτωμάτων.
Σύνδεση με την υπογονιμότητα
Αρκετές γυναίκες με ενδομητρίωση αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες με αυτοαναφερόμενα συμπτώματα που συνάδουν με την ενδομητρίωση είναι τρεις φορές πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας και έξι φορές πιο πιθανό να αναφέρουν ότι χρειάζονται περισσότερο από 12 μήνες για να συλλάβουν. Επιπλέον, η ορμονική και χειρουργική θεραπεία των βλαβών της ενδομητρίωσης δε σημαίνει απαραίτητα πως θα βελτιώσει τη γονιμότητα.
Η επιβεβαίωση της σχέσης αιτιότητας απαιτεί η ενδομητρίωση να προηγείται της υπογονιμότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα ιστορικό λαπαροσκοπικά επιβεβαιωμένης ενδομητρίωσης έχει συσχετιστεί με διπλάσια πιθανότητα επακόλουθης υπογονιμότητας από οποιαδήποτε αιτία. Οι ακριβείς δυνητικοί βιολογικοί μηχανισμοί στους οποίους βασίζεται η συσχέτιση αυτή, είναι ακόμη υπό έρευνα.
Η αυξανόμενη χρήση τεχνολογιών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής τα τελευταία χρόνια έχει εστιάσει το ερευνητικό ενδιαφέρον της στα αποτελέσματα της εγκυμοσύνης στο πλαίσιο της ενδομητρίωσης. Μια πρόσφατη συστηματική μελέτη συνέκρινε τα αποτελέσματα μεταξύ των συμμετεχόντων με και χωρίς χειρουργικά διαγνωσμένη ενδομητρίωση.
Τα ομαδοποιημένα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικά υψηλότερες πιθανότητες πολλών επιπλοκών εγκυμοσύνης, συμπεριλαμβανομένης της προεκλαμψίας, της υπέρτασης και / ή της προεκλαμψίας, του διαβήτη κύησης, της χολόστασης κύησης, της αιμορραγίας μετά τον τοκετό, των επιπλοκών γέννησης πριν από τον τοκετό και της καισαρικής τομής. Ακόμη, υπάρχουν μεγαλύτερες πιθανότητες για πρόωρη ρήξη των μεμβρανών, πρόωρο τοκετό, θνησιγένεια και βρεφικό θάνατο.
Παρά τα στοιχεία της μειωμένης γονιμότητας και της υψηλότερης πιθανότητας των περιπλοκών εγκυμοσύνης, στις γυναίκες με ενδομητρίωση μία εγκυμοσύνη θα μείωνε τα συμπτώματα της πάθησης. Αυτό το συμπέρασμα βασίζεται σε παρατηρήσεις των κυκλικών αλλαγών, καθ ‘όλη τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Ωστόσο, τα στοιχεία σχετικά με τη μείωση των συμπτωμάτων, όπως ο πόνος κατά τη διάρκεια ή μετά την εγκυμοσύνη, είναι ακόμη ασυνεπή και δεν υποστηρίζουν απαραίτητα την ευεργετική επίδραση της εγκυμοσύνης εκτός από τη δυσμηνόρροια.
Το “κόστος” της ενδομητρίωσης
Η ενδομητρίωση μπορεί να είναι σωματικά και συναισθηματικά εξουθενωτική. Έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες για την υγεία των γυναικών, την ποιότητα ζωής τους και την οικονομική τους κατάσταση. Η ενδομητρίωση έχει συσχετιστεί με απώλεια παραγωγικότητας, ενώ το οικονομικό κόστος της για μερικές γυναίκες είναι πολύ υψηλό.
Το μέσο διάστημα μεταξύ της πρώτης παρουσίασης συμπτωμάτων στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και της οριστικής διάγνωσης της ενδομητρίωσης είναι σχεδόν 7 χρόνια και απαιτεί αρκετές επισκέψεις σε ιατρικά κέντρα, κάτι που συνεπάγεται και υψηλό κόστος.
Μια αμφισβητούμενη ασθένεια
Η ενδομητρίωση μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί κλινικά. Οι μορφές της είναι ποικίλες και περιλαμβάνουν τη βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία, τον πυελικό πόνο ειδικά με την εμμηνόρροια, την κούραση, τις συννοσηρότητες εντέρων και ουροδόχων κύστεων, την ψυχολογική κούραση, τον πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και την υπογονιμότητα.
Η διάγνωσή της μπορεί να είναι χρονοβόρα λόγω της ανάγκης εξαίρεσης άλλων πιθανών αιτιών, ενώ έχει γίνει μεγάλη ακαδημαϊκή προσπάθεια για τη διερεύνηση των αιτιών της «διαγνωστικής καθυστέρησης» της ενδομητρίωσης. Με βάση την κοινωνιολογική θεωρία, θα πρέπει να αναφερθεί πως ορισμένοι ειδικοί περιγράφουν την ενδομητρίωση ως «αμφισβητούμενη ασθένεια» επειδή δεν υπάρχει «γενική συναίνεση σχετικά με τη φύση της αιτίας της, την εξέλιξη και τη θεραπεία της ή ακόμα και την ύπαρξή της».
Ακόμη, υπάρχει σε ορισμένο βαθμό μια αβεβαιότητα μεταξύ των γυναικών, των οικογενειών τους και των επιστημόνων σχετικά με το όριο μεταξύ φυσιολογικής και μη φυσιολογικής εμμήνου ρύσεως.
Τα συμπτώματα των γυναικών είναι συχνά ασήμαντα ή αντιμετωπίζονται με δυσπιστία, αποδίδοντας κατά συνέπεια την παθολογία στις ασθενείς και όχι στην ασθένεια, η οποία είναι βαθιά οδυνηρή. Η έλλειψη της αναγνώρισής της έχει ως αποτέλεσμα την απόδοση ευθυνών στις ασθενείς, ενισχύοντας τα στερεότυπα φύλου σχετικά με τη γυναικεία αδυναμία και εντείνονται την αγωνία των γυναικών που τελικά δεν καταφεύγουν σε άμεση αναζήτηση λύσης.
Μάλιστα, η αναγνώριση της ενδομητρίωσης ως αιτίας υπογονιμότητας καθιστά πιο πιθανή την ιατρική βοήθεια για αντιμετώπισή της από ότι αν δεν είχε υπάρξει αυτή η συσχέτιση.
Ενδομητρίωση και εργασία
Όπως προείπαμε και χρήζει εκτενέστερης αναφοράς, η ενδομητρίωση έχει συσχετιστεί με απώλεια παραγωγικότητας, ενώ το οικονομικό κόστος της για μερικές γυναίκες είναι πολύ υψηλό. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να έχει τεράστιες συνέπειες στην εργασιακή ζωή μιας γυναίκας και κάπου εδώ ο ρόλος των συναδέλφων και των εργοδοτών είναι κομβικής σημασίας.
Δυστυχώς, σε πολλά ζητήματα αναφορικά με γυναικολογικά ζητήματα υπήρξε σοβαρή έλλειψη ενημέρωσης κατά το παρελθόν ωστόσο στις μέρες μας υπάρχουν πολύ θετικά δείγματα πως κάτι τέτοιο προσεχώς πρόκειται να αλλάξει ριζικά. Στο εργασιακό περιβάλλον μια γυναίκα με ενδομητρίωση, εμμηνόπαυση, εγκυμοσύνη ή αλλιώς με αυτές τις τρεις καταστάσεις που εκτός από το ό,τι ξεκινάνε όλες με το σύμφωνο έψιλον έχουν και πολλά άλλα κοινά, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από τον εργασιακό περίγυρο όχι με καχυποψία, επικριτικότητα και αθέμιτους ανταγωνισμούς αλλά με υποστήριξη, ενσυναίσθηση, εμπιστευτικότητα.
Οι εθνικές νομοθεσίες των ευρωπαϊκών χωρών στον τομέα της εργασίας και της υγείας στοχεύουν στην προστασία των εργαζομένων. Εκτός από το νομικό όμως ζήτημα, η εργασιακή ηθική θα πρέπει είναι προτεραιότητα και τα άτομα που στελεχώνουν μια δουλειά θα πρέπει να είναι υποστηρικτικά με το να υπάρχει η κατάλληλη ευελιξία σε κάποιον συνάδελφο εν προκειμένω σε μια γυναίκα που αντιμετωπίζει με θάρρος μία κατάσταση και παράλληλα θέλει να παραμείνει παραγωγική.
Ευελιξία στο ωράριο, δυνατότητα τηλεργασίας, ανακατανομή καθηκόντων είναι μόνο κάποιες από τις λύσεις που έχουν τεράστια αξία ώστε καμία γυναίκα ποτέ να μην αισθανθεί πως βρίσκεται στο περιθώριο. Το empowerment λοιπόν (και) από το εργασιακό περιβάλλον είναι υψίστης σημασίας καθώς υποδηλώνει ένδειξη συναισθηματικής ευφυΐας, πνεύμα επαγγελματικής αλληλεγγύης, υποστήριξης. Στοιχεία που θα πρέπει να είναι προϋπόθεση και αυτονόητα για ανθρώπους που στελεχώνουν μια επιχείρηση.
Ένα σημαντικό συμπέρασμα
Εκτός από το μεγάλο κεφάλαιο της εργασίας, η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης αλλά και της υπογονιμότητας προκαλεί σύνθετες κλινικές ερωτήσεις χωρίς απλές απαντήσεις.
Εν μέσω μιας παγκόσμιας εστίασης στην Covid-19, παραμένει σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι η ζωή συνεχίζεται και το βάρος των χρόνιων ασθενειών πρέπει να αντιμετωπιστεί, ακόμη και αν οι περισσότεροι πόροι αφιερώνονται αναγκαστικά, όπως πρέπει, σε άλλους τομείς.
Ειδικά δε εάν πρόκειται για δύο ασθένειες που επηρεάζουν όχι μόνο τη γεννητικότητα αλλά και την ποιότητα ζωής των γυναικών που πάσχουν.
Η έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση σε συνδυασμό με την υποστήριξη και την ενδυνάμωση των γυναικών που πάσχουν, είναι το μυστικό της επιτυχίας.
Κατεβάστε το White Paper – Ενδομητρίωση στην εποχή της Covid-19 στον ακόλουθο σύνδεσμο: