Μήνας της μητρότητας και δεν θα μπορούσαμε να μην ασχοληθούμε με το τεράστιο σε σπουδαιότητα κεφάλαιο της δωρεάς ωαρίων. Ένα από τα πιο σημαντικά ερωτήματα που απασχολούν τις δότριες ωαρίων είναι ποια μπορεί να είναι η μελλοντική συμμετοχή ή ευθύνη τους εάν ένα παιδί συλληφθεί με τα ωάρια που δώρισαν. Θα μοιάζει το παιδί με τη δότρια ωαρίων; Μπορεί το παιδί να αναζητήσει τη δότρια ωαρίων στο μέλλον; Είναι η δότρια ωαρίων η μητέρα του παιδιού; Η σύντομη απάντηση είναι ότι εάν ένα μωρό συλλαμβάνεται από μια λήπτρια δωρεάς ωαρίων, η εγκυμονούσα μητέρα θεωρείται η βιολογική μητέρα του παιδιού από κάθε άποψη.
Οι δότριες ωαρίων είναι οι βιολογικές μητέρες;
Είναι γνωστό ότι η φυσική σύνθεση ενός ατόμου καθορίζεται από έναν μοναδικό γενετικό κώδικα. Για κάθε ανθρώπινο χαρακτηριστικό, υπάρχει ένα γονίδιο ή ένα σύμπλεγμα γονιδίων που εκφράζονται. Τα δομικά στοιχεία αυτού του γενετικού κώδικα ονομάζονται DNA.
Όταν ένα κύτταρο ωαρίου και ένα κύτταρο σπέρματος συνδυάζονται, το μεμονωμένο DNA από το καθένα συνδυάζεται επίσης με το άλλο. Έτσι, όταν ένα μωρό συλλαμβάνεται με ωάριο δότριας, τα γονίδια από το ωάριο της δότριας και από τον πάροχο σπέρματος συνδυάζονται. Ο γενετικός κώδικας του μωρού αποτελείται στη συνέχεια κατά 50% από τη δότρια ωαρίων και 50% από τον πάροχο σπέρματος.
Ωστόσο, η επιστήμη της επιγενετικής δείχνει ότι σε πρακτικό επίπεδο, η κληρονομικότητα καθορίζεται από κάτι περισσότερο από μια ακολουθία DNA. Οι διακόπτες (που ονομάζονται επιγενετικοί έλεγχοι) που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν τα γονίδια παίζουν ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στην υγεία και την ανάπτυξη. Τώρα γνωρίζουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο το DNA αποκωδικοποιείται τελικά καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο το γονίδιο εκφράζεται ή εμφανίζεται στο μωρό.
Έτσι, στην περίπτωση της φυσικής σύλληψης, οι πιθανότητες το μωρό να μοιάζει με τη μαμά ή τον μπαμπά ποικίλλουν σημαντικά και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Το ίδιο ισχύει και για την υποβοηθούμενη σύλληψη, είτε χρησιμοποιούνται ωάρια δωρεάς είτε δωρεά σπέρματος. Το μωρό μπορεί να μοιάζει ή όχι με τη δότρια ωαρίων ή τη λήπτρια ωαρίων, ή με τον πατέρα ή τον δότη σπέρματος. Η γονιδιακή έκφραση ποικίλλει με τόσους πολλούς τρόπους που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει οριστικά πώς θα εκφραστεί ένα γονίδιο. Ακόμα κι αν η μαμά και ο μπαμπάς έχουν καστανά μαλλιά, ακόμα και αν είναι πολύ πιθανό έτσι να είναι, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι το μωρό τους θα έχει επίσης καστανά μαλλιά.
Το ίδιο δε το περιβάλλον της μήτρας είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντες για τον προσδιορισμό της γονιδιακής έκφρασης.Έτσι, η λήπτρια ωαρίων, είναι η μητέρα του παιδιού και το μωρό μεγαλώνει από το σώμα της, το οποίο παρέχει όλα όσα χρειάζεται το έμβρυο για να αναπτυχθεί.
Από το σώμα της εγκύου μητέρας, το μωρό λαμβάνει τα υγρά και πολύτιμα θρεπτικά και άλλα συστατικά για 9 περίπου μήνες από τη στιγμή της εμφύτευσης μέχρι την πλήρη ανάπτυξή του. Αυτό παραδίδεται από το αίμα της μητέρας μέσω του πλακούντα – και έτσι η σάρκα και το αίμα της μαμάς κυριολεκτικά μεγαλώνει το σώμα του μωρού.
Για το λόγο αυτό, ανεξάρτητα από την προέλευση των ωαρίων, η έγκυος μητέρα θεωρείται η βιολογική μητέρα του μωρού. Και το μωρό είναι το βιολογικό της παιδί.
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι το προγεννητικό περιβάλλον της μήτρας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εμβρυϊκού εγκεφάλου, το μεταβολισμό της παιδικής ηλικίας, την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος και πολλούς άλλους παράγοντες. Επιπλέον, οι επιλογές υγείας και τρόπου ζωής της γέννησης επηρεάζουν επίσης τον τρόπο έκφρασης των γονιδίων του μωρού. Ένα παράδειγμα είναι η διατροφή, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τον σχηματισμό της επένδυσης της μήτρας και του πλακούντα. Η κακή διατροφή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το έμβρυο να μην λαμβάνει τα συστατικά που χρειάζονται για την έκφραση ορισμένων γονιδίων, παρόλο που είναι παρόντα.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το άγχος – νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι το μητρικό ψυχολογικό στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο δυσμενών σωματικών και ψυχικών αποτελεσμάτων για το μωρό.
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και το DNA του ίδιου του παραλήπτη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο ανάπτυξης του μωρού. Για παράδειγμα, το Fundacion Instituto Valenciano de Infertilidad, ένα μη κερδοσκοπικό ερευνητικό κέντρο για την αναπαραγωγική υγεία, και το Πανεπιστήμιο του Stanford, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μόρια microRNA που εκκρίθηκαν στη μήτρα της μητέρας είναι ικανά να αλλάξουν τις γενετικές πληροφορίες του αναπτυσσόμενου εμβρύου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν αποδείξεις ότι ένα μωρό μπορεί ακόμη και να λάβει κάποια γενετική κληρονομιά από τη λήπτρια ωαρίων.
Για όλους αυτούς τους λόγους, εάν ένα μωρό συλλαμβάνεται από μια λήπτρια δωρεάς ωαρίων, η εγκυμονούσα μητέρα θεωρείται η βιολογική μητέρα του παιδιού από κάθε άποψη.
Η νομική προοπτική
Επίσης, από νομική άποψη, ένα μωρό ωαρίων δότριας είναι το νόμιμο παιδί της βιολογικής μητέρας. Μετά τη γέννηση ενός παιδιού από ωάρια δότριας ή σπέρμα δότη, οι λήπτες είναι νομικά και πλήρως υπεύθυνοι για το μωρό.
Ο δότης δεν έχει νομικά δικαιώματα και ευθύνες όσον αφορά τα παιδιά που γεννήθηκαν από τις δωρεές του. Επίσης, ο δωρητής δεν είναι ποτέ νομικά υποχρεωμένος για οικονομική βοήθεια.
Οι οργανισμοί δωρεάς ωαρίων, από το νόμο, πρέπει να διατηρούν την ανωνυμία τόσο του δότη ωαρίων όσο και του λήπτη. Από την άποψη αυτή, δεν μπορούν να διαβιβαστούν πληροφορίες ταυτοποίησης μεταξύ δότη και λήπτη και δεν επιτρέπονται συναντήσεις μεταξύ δωρητών και ληπτών.
Το επόμενο βήμα
Εάν μια γυναίκα είναι πρόθυμη να δωρίσει τα ωάριά της για να βοηθήσει άλλες γυναίκες να δημιουργήσουν τις οικογένειες που επιθυμούν, μπορεί να είναι σίγουρη ότι η δωρεά της δεν θα έχει μελλοντικές επιπτώσεις. Από επιστημονική άποψη, από την άποψη της λήπτριας δωρεάς ωαρίων και από νομική άποψη, η γυναίκα που γεννά είναι η βιολογική μητέρα του παιδιού.