Η θέση του Ευρωπαϊκού Φορέα για την Ανθρώπινη Αναπαραγωγή και Εμβρυολογία ESHRE
Με την κρίση του κορωνοϊού να κυριαρχεί σε κάθε τομέα της ζωής μας, οι έγκυες γυναίκες και εκείνες που σχεδιάζουν μια εγκυμοσύνη ανήκουν στη μερίδα του πληθυσμού που είναι ιδιαίτερα προβληματισμένη. Όπως πάντα, η έγκυρη ενημέρωση είναι απαραίτητη για να δούμε την κατάσταση στη σωστή της διάσταση και να μην υπάρχει πανικός, αλλά μεγάλη προσοχή, εγρήγορση και ευθύνη εκ μέρους όλων. (1,2)
Τι γνωρίζουμε
Ο επίσημος Ευρωπαϊκός Φορέας για την Ανθρώπινη Αναπαραγωγή και Εμβρυολογία (European Society for Human Reproduction and Embryology – ESHRE) επικαιροποίησε στις 14 Μαρτίου 2020 τη δήλωσή ότι δεν υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία για οποιαδήποτε επίδραση της λοίμωξης Covid-19 (όπως ονομάζεται η λοίμωξη που προκαλεί ο κορωνοϊός SARS-CoV-2), στις κυήσεις, ειδικότερα σε εκείνες που βρίσκονται σε αρχικά στάδια, όπως επίσης υποδεικνύουν οι τελευταίες ενημερώσεις από τον αμερικανικό φορέα ελέγχου και πρόληψης λοιμώξεων (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) και αντίστοιχους ευρωπαϊκούς φορείς.
Υπάρχουν λιγοστές ακόμη αναφορές περιπτώσεων γυναικών θετικών στον κορωνοϊό SARS-CoV-2, οι οποίες γέννησαν υγιή νεογνά, αρνητικά στον ιό. (3) Έχουν υπάρξει αναφορές για επιπλοκές (πρόωρη ρήξη μεμβρανών, πρόωρο τοκετό) σε έγκυες με λοίμωξη Covid-19 κατά την εγκυμοσύνη τους, οι αναφορές όμως αυτές βασίστηκαν σε περιορισμένα δεδομένα. (4) Παρομοίως, υπάρχει μία αναφορά για προσβεβλημένο νεογέννητο, αλλά και πάλι δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία πως αυτό ήταν αποτέλεσμα κάθετης μετάδοσης. (5)
Τα δεδομένα αυτά, παρότι ενθαρρυντικά, αφορούν μόνο λιγοστές περιπτώσεις και θα πρέπει οι ειδικοί να διατηρούν τις επιφυλάξεις τους. Και αυτό γιατί τα πιο πάνω δεδομένα αναφέρονται σε προχωρημένες κυήσεις, ενώ δεν έχουμε αρκετές πληροφορίες για τις πιθανές επιπτώσεις της λοίμωξης Covid-19 σε μία κύηση σε αρχικό στάδιο. (6)
Ωστόσο, στο πλαίσιο των παραπάνω σκέψεων καθώς και εκβάσεων για μητέρες και νεογέννητα που έχουν αναφερθεί σε περιπτώσεις άλλων λοιμώξεων κορωνοϊού (όπως ο SARS), ο ESHRE εξακολουθεί να συστήνει μια συντηρητική και προσεκτική προσέγγιση (7).
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί πως ορισμένοι από τους απαραίτητους ιατρικούς χειρισμούς σε έγκυες με σοβαρή λοίμωξη, μπορεί να προϋποθέτουν τη χορήγηση φαρμάκων που δεν θεωρούνται ασφαλή στην εγκυμοσύνη.
Ως προληπτικό μέτρο -και σε συμφωνία με τη θέση άλλων επιστημονικών φορέων για την αναπαραγωγική ιατρική- ο ESHRE συστήνει πως όλες οι γυναίκες και ζευγάρια που σκέφτονται ή προγραμματίζουν θεραπεία γονιμότητας, ακόμη αν δεν παρουσιάζουν συμπτώματα λοίμωξης κορωνοϊού τη δεδομένη στιγμή- θα πρέπει να αποφύγουν την κύηση.
Για τις γυναίκες που ήδη υπόκεινται σε θεραπεία, συστήνεται η αναβολή της κύησης, καταψύχοντας ωάρια ή έμβρυα για μεταγενέστερη εμβρυομεταφορά.
Ο ESHRE συμβουλεύει επιπλέον πως έγκυες γυναίκες και ζευγάρια που σχεδιάζουν ή υπόκεινται σε θεραπεία γονιμότητας, θα πρέπει να αποφύγουν τα ταξίδια σε περιοχές με κρούσματα και την επαφή με πιθανώς προσβεβλημένα άτομα.
Επιπλέον από τις προαναφερθείσες και άλλες συνήθεις προφυλάξεις, πολλοί ειδικοί συστήνουν τον εμβολιασμό κατά τη γρίπης, ώστε τουλάχιστον να αποφευχθεί η διπλή λοίμωξη COVID-19/ SARS-CoV-2 και γρίπης. Η προτροπή αυτή ισχύει τόσο σε μη εμβολιασμένες έγκυες γυναίκες όσο και σε μη εμβολιασμένες γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Το εμβόλιο για τη γρίπη είναι ασφαλές για την εγκυμοσύνη. Ο γερμανικός φορέας για τους εμβολιασμούς (Standing Commission on Vaccination in Germany – STIKO) συστήνει τον εμβολιασμό για γρίπη για όλες τις εγκύους από το δεύτερο τρίμηνο της κύησης και στην περίπτωση αυξημένου κινδύνου λόγω υποκείμενου νοσήματος (π.χ. άσθμα ή διαβήτη) από το πρώτο τρίμηνο.
Ερωτήσεις και απαντήσεις από τoν ESHRE σχετικἀ με την αναβολή των IVF (link ΕΔΩ)
1.Γιατί αναβλήθηκε η εμβρυομεταφορά μου;
Οι έγκυες γυναίκες είναι γνωστό ότι είναι πιο ευάλωτες στις ιογενείς λοιμώξεις. Τέτοιες λοιμώξεις και ο σχετικός υψηλός πυρετός που θα μπορούσαν να προκαλέσουν θα ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Επιπλέον, ορισμένα αντιιικά φάρμακα μπορεί να αντενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη. Εάν είναι διαθέσιμη η κατάψυξη ωαρίων ή εμβρύων για τη σύντομη αναβολή της εγκυμοσύνης και θεωρώντας ότι δεν μειώνεται η πιθανότητα εγκυμοσύνης, έχει προταθεί η μεταγενέστερη μεταφορά ως προληπτική στρατηγική. Ενώ δεν υπάρχει επί του παρόντος καμία ένδειξη ότι η μόλυνση με τον κορωνοϊό θα επηρεάσει την εγκυμοσύνη, ο ESHRE συνιστά αυτή την προληπτική προσέγγιση.
2. Γιατί ο ESHRE δεν εκδίδει παρόμοιες συστάσεις για τις αυθόρμητες κυήσεις;
Μια εγκυμοσύνη που προκύπτει από θεραπεία γονιμότητας είναι αποτέλεσμα μιας ελεγχόμενης ιατρικής διαδικασίας ενώ μια εγκυμοσύνη που προκύπτει από φυσική σύλληψη δεν είναι. Μια εγκυμοσύνη από εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να ανασταλεί ή να αναβληθεί, ακόμη και μετά την έναρξη της θεραπείας, μια εγκυμοσύνη όχι από εξωσωματική γονιμοποίηση (non-IVF) δεν μπορεί.
Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετές σκέψεις για μία non – IVF εγκυμοσύνη , τις οποίες αρκετές αρχές (αναπαραγωγής) λαβάνουν υπόψη:
α. Οι έγκυες γυναίκες θεωρούνται πιο ευάλωτες σε ορισμένες λοιμώξεις από ό, τι ο γενικός πληθυσμός. Ωστόσο, από όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής, οι έγκυες γυναίκες με λοίμωξη από κορωνοϊό δεν φαίνεται να ασθενούν περισσότερο από άλλες.
β. Οι προληπτικές συστάσεις για τη δημόσια υγεία που ισχύουν σήμερα για όλους – απομόνωση, κοινωνική απόσταση – ισχύουν τόσο για τις εγκύους όσο και για όλους. Οι πιο αποτελεσματικές συμβουλές προστασίας φαίνεται να είναι το τακτικό πλύσιμο των χεριών. Κάθε έγκυος που πιστεύει ότι έχει λοίμωξη από κορωνοϊό θα πρέπει να ειδοποιεί το γιατρό ή τη μαία της.
γ. Από όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής σχετικά με το εάν η μόλυνση από κορωνοϊό σε μια μητέρα μπορεί να μεταδοθεί στο νεογέννητο (ή ακόμη και στο αγέννητο) μωρό της, τα επιστημονικά στοιχεία φαίνονται καθησυχαστικά. Δεν υπάρχουν αναφορές γυναικών που έχουν διαγνωστεί με κορωνοϊό κατά τη διάρκεια των μεταγενέστερων σταδίων της εγκυμοσύνης τους και έχουν περάσει τον ιό στα μωρά τους ενώ βρίσκονται στη μήτρα.
3. Για πόσο καιρό μπορεί να αναβληθεί η εμβρυομεταφορά;
Αναμένουμε ότι οι θεραπείες για εξωσωματική γονιμοποίηση θα μπορούσαν να ξαναρχίσουν μόλις η πανδημία του κορωνοϊού είναι υπό έλεγχο και ο κίνδυνος μόλυνσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μειώνεται στο ελάχιστο. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες ή καλή εκτίμηση του χρονοδιαγράμματος. Ο ESHRE θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση και να ενημερώνει τις συστάσεις του, όποτε υπάρχουν νέες πληροφορίες. Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες.
4. Θα μειώσει η κατάψυξη των εμβρύων την πιθανότητα για κύηση;
Η κατάψυξη των ωαρίων και των εμβρύων πραγματοποιείται συχνά σε θεραπείες IVF. Τα πλεονάζοντα έμβρυα μπορούν να καταψυχθούν για μεταγενέστερη εμβρυομεταφορά ή, κατά περίπτωση, όλα τα ωάρια ή τα έμβρυα μπορεί να καταψυχθούν ως μέτρο ασφάλειας. Και στις δύο περιπτώσεις, οι μελέτες έχουν δείξει ότι η κατάψυξη των ωαρίων ή των εμβρύων δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στις πιθανότητες εγκυμοσύνης ή γέννησης.
5. Εάν προσβληθώ από τον κορωνοϊό, θα μειωθούν οι πιθανότητες να μείνω έγκυος;
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μόλυνση με τον κορωνοϊό έχει επίδραση στη γονιμότητα ή στην ποιότητα του σπέρματος ή των ωαρίων.
6. Υπάρχει δυσμενής νεογνική έκβαση ως αποτέλεσμα της λοίμωξης COVID-19;
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν ενδείξεις ανεπιθύμητων νεογνικών εκβάσεων ως αποτέλεσμα της μόλυνσης από το COVID-19 κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Δεδομένου ότι πρόκειται για νέο ιό, θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να είναι διαθέσιμες οι πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματά του. Για τις μητέρες που έχουν προσβληθεί από τον ιό και παρουσιάζουν συμπτώματα στο τέλος της εγκυμοσύνης τους, οι αναφορές είναι καθησυχαστικές: τα μωρά φαίνεται να είναι υγιή και δεν έχουν προσβληθεί πριν από τη γέννηση (δεν υπάρχει κάθετη μετάδοση).
Λάβετε υπόψη ότι οι δηλώσεις του φορέα ESHRE αφορούν την αναβολή των θεραπειών εξωσωματικής γονιμοποίησης ως μέτρο προφύλαξης, και όχι συμβουλές για συνεχιζόμενες εγκυμοσύνες. Επικοινωνήστε με τον μαιευτήρα ή τον οικογενειακό γιατρό σας για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις προφυλάξεις που μπορείτε να λάβετε.
Η διεθνής επιστημονική ομάδα των FERTILOVIT® παραμένει στη διάθεση σας για ότι περαιτέρω πληροφορία χρειαστείτε. Επίσης, για την εξυπηρέτηση των ασθενών στις δύσκολες αυτές συνθήκες, κάνουμε ότι είναι δυνατό προκειμένου η διανομή των FERTILOVIT® να πραγματοποιείται κανονικά, με ασφάλεια τόσο στα φαρμακεία όσο και στο ψηφιακό μας κατάστημα. Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για ότι χρειαστείτε (info@fertilovit.gr)
Σχετική βιβλιογραφία
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/pregnancy-breastfeeding.html?CDC_AA_refVal=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/specific-groups/pregnancy-faq.html
- https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/guidelines/coronavirus-covid-19-infection-in-pregnancy-v2-20-03-13.pdf
- Chen H, Guo J, Wang C, et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. Lancet 2020; doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30360-3
- Liu Y, Chen H, Tang K, Guo Y. Clinical manifestations and outcome of SARS-CoV-2 infection during pregnancy. J Infection 2020; doi.org/10.1016/j.jinf.2020.02.028
- Wang X, Zhou Z, Zhang J, et al. A case of 2019 Novel Coronavirus in a pregnant woman with preterm delivery. Clinical Infectious Diseases 2020; doi.org/10.1093/cid/ciaa200
- Liang H, Acharya G. Novel corona virus disease (COVID-19) in pregnancy: What clinical recommendations to follow? AOGS 2020; doi.org/10.1111/aogs.13836
- Schwartz DA, Graham AL. Potential and maternal infant outcomes from coronavirus 2019-nCoV (SARS-CV2) infecting pregnant women: Lessons from SARS, MERS, and other coronavirus infection. Viruses 2020; doi.org/10.3390/v12020194
Επιπλέον πηγές
https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
https://www.iffs-reproduction.org/page/COVID-19
https://www.rcog.org.uk/en/guidelines-research-services/guidelines/coronavirus-pregnancy/
FERTILOVIT® – Η ΜΟΝΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕ 8 ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΠΟΥ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΘΕ ΑΣΘΕΝΗ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ – Tα FERTILOVIT®, επιστημονικά διαμορφωμένα μέσα από αυστηρές επιστημονικές μελέτες, προσφέρουν προηγμένη διαιτητική υποστήριξη για άνδρες και γυναίκες που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν αλλά και να διαχειριστούν καλύτερα σύνθετα θέματα της υγείας τους.